SAKARYA EĞİTİM KURUMLARI
Gelişim, hayat boyu süren ve yaşam süreci içinde meydana gelen düzenli değişiklikler olarak tanımlanmaktadır. Doğadaki tüm canlılar bir gelişim sürecinden geçerler. İnsanoğlu da hayatı boyunca farklı gelişim dönemleri yaşar. Bu dönemlerin her birinin kendine özgü psikolojik ve fizyolojik özellikleri vardır. Gelişim dönemleri her insan için aynı olmasına rağmen, bu dönemlerin psiko-sosyal ve fiziksel özellikleri, her çocuk için farklı yaşlarda ve farklı düzeylerde gözlemlenebilir. Bu durum gelişimin temelinde bireysel farklılıkların yer aldığının bir göstergesidir.
3-4 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ
Bilişsel Gelişim:
- Hayal ve gerçeği ayırt etmekte zorlanır.
- Dikkat süreci kısadır, kolayca dikkati dağılır, konudan konuya geçer.
- Objelere isim vermeye başlar. Benzer objeleri ve benzer fonksiyonları olan objeleri gruplandırmaya, kategorilere sokmaya başlar.
- Nicelik algılaması gelişmemesine rağmen sayıları kullanır. Çabuk yargılar, fakat hatalı yargılama yapabilir.
- İki alternatif arasında karar verebilir.
- İki fikirden daha fazlasını içermiyorsa, yönergeleri takip edebilir.
- Hatırlama gücü sınırlıdır. Çünkü gördüğü objeleri ve duyduğu sesleri sınıflandırmakta güçlük çeker.
- Duygusal açıdan önemli olan olayları daha kolay hatırlar.
Sosyal Gelişim
- Anne-babanın tutumları, çocuğun kendisine saygısını ve güvenlik hissinin gelişmesini etkiler ve çocuğun cinsiyet rollerinin gelişmesinde model olur.
- Yetişkinin koruması ve kontrolü, çocuğun fiziksel güvenliği için önemlidir.
- Çocuk, saldırganlığını kontrol etme, başarıyı yaşama, bağımsızlık gibi konularla ilgili aile beklentilerini öğrenir.
- Diğer insanlara karşı ilgisini ifade edebilir.
- Ev içinde yapılması gereken küçük işleri yapmaya isteklidir ve yapabilir.
- Gerektiğinde bilgi almayı, soru sormayı ve kurallara uymayı öğrenir.
- Oldukça enerjiktir.
- Yetişkinler tarafından konulan sınırları, kuralları test eder.
- Ailesi ve evi için güçlü duygular beslemeye başlar.
- Arkadaşlık süresi kısadır.
- Paralel oyunlar yaygındır.
- Yeni insanlarla tanışmaktan ve yeni deneyimlerden hoşlanırlar.
- Okul öncesi deneyimler sosyal gelişimi olumlu yönde etkiler.
Duygusal Gelişim
- Kendini kontrol edebilmeye başlar, bazı hayal kırıklıklarının üstesinden gelebilir.
- Daha esnek olmaya ve alternatifleri kabul etmeye başlar.
- Sürprizlerden ve beklenmedik durumlardan hoşlanır.
- Mizah duygusu gelişir.
- Duyguların açık bir dille ifade edilmesi, duygusal gelişimi açısından önemlidir.
- Karanlıktan, yalnız kalmaktan ve garip, bilinmeyen ortamlardan korkar.
- Yakın çevresindeki yetişkinlerden toplumsal değer ve rolleri öğrenir.
- Doğruyu ve yanlışı ayırt etmeyi öğrenir.
- Ana-babadan ayrılmayı ve bağımsızca hareket edebilmeyi öğrenir.
- Güçlü tercihleri vardır.
- Başarısıyla gurur duyar.
- Sahip olma olgusunu anlamaya başlar.
- Cinsiyet farklılıklarından haberdardır.
- Bağımsız olmak ister ve bazı aktiviteleri bağımsız yapabilme gücüne sahiptir.
- Keşfetmeye açıktır. Her yeni deneyim onun için çaba isteyen bir olaydır.
5-7 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ
Bilişsel Gelişim
- Hayal ve gerçek dünyasını ayırt etmeye başlar.
- Beraber işlev gören veya aynı amaca hizmet eden iki objeyi benzer görür. Örneğin kaşık ve çatal benzer objelerdir. Çünkü ikisiyle de yemek yenir.
- Objeleri niceliğine ve ölçü boyutlarına göre sıralar.
- Hafızası somut olgular (numara, harf gibi) açısından oldukça iyidir. İkiden fazla fikri, kısa süre içinde hatırlayabilir.
- Bilgiler, anlamlı bir bütün halinde verildiğinde çocuk tarafından daha kolay hatırlanır.
- Yargılama yapabilmesi ve karar verebilmesi için uzun süreye ihtiyaç duyar.
Sosyal Gelişim
- Aileler, beklenen ve beklenmeyen tipik cinsiyet rollerini çocuklara iletirler.
- Çocuk, okula başlamasıyla birlikte yeni beklentilerle karşı karşıya gelir.
- Başkalarını anlamaya ve onların bakış açılarını görmeye başlar.
- Fiziksel, zihinsel ve sosyal farklılıklar hakkında yaşıtlarından eleştiri gelmeye başlar.
- Giyim, kuşam, dil vb. konularda yaşıtlarla uyum içinde olmaya başlar.
- Sık sık değişen, iki veya üç samimi arkadaşı vardır.
- Oyun grupları küçüktür ve kısa süreli oyunlar oynanır.
- Yaşıtları büyük önem taşımaya başlar; fakat yetişkinler, danışmak ve destek almak için asıl kaynaklarıdır.
- Cinsiyet ayrımı başlar, kız-erkek arkadaşlığı azalmaya başlar.
- Yaşıt grubunun, bu yaştaki çocuğun üzerinde büyük etkisi vardır.
- Öğretmenin desteği ve beğenisi, bu yaşlardaki çocukların başarısı, olumlu arkadaş ilişki kurabilmesi ve kendine saygısı açısından çok önemlidir.
- Okulu ve öğrenmeyi heyecan verici bir deneyim olarak görmeye açıktır ve okuldaki çalışmalara katılmaya gönüllüdür.
- Bu yaş grubundaki çocuklar öğretmenlerinin kendi davranışları yoluyla ilettikleri sosyal tutumlardan ve değerlerinden haberdardırlar ve etkilenirler.
Duygusal Gelişim
- Korku, hoşlanma, duygusallık, öfke, utangaçlık, kıskançlık gibi duygularını özgürce ifade ederler.
- Anne-babadan ayrılma durumunda daha kabul edici ve rahat bir tutum gösterirler.
- Yetişkinlerden kendi yaptıkları ile ilgili konularda onay beklerler.
- Sevildiğinden emin olmak isterler.
- Mizah duygusu sorularla ifade edilir.
- Görev sorumluluğu kazanılmıştır ve başarılı olmanın önemini anlarlar.
- Bilinçli bir şekilde davranmaya başlar. Davranışlar ya hep doğrudur, ya da hep yanlıştır.
- Bazı kuralların olduğunu kabul etmeye başlar ama bu kuralların arkasında yatan nedenleri idrak edemez.
- Yetişkin ve çocuk dünyası arasındaki farklılıkları ayırt eder.
- Fiziksel açıdan kendine bakma konusunda bağımsızlığını kazanmaya devam eder.
- Günlük yaşam için gerekli olan pratik bilgileri kazanır.
SAKARYA EĞİTİM KURUMLARI
PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK VE REHBERLİK SERVİSİ
